Link Video: https://youtu.be/6bnKAIRF51M
Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam hôm 26/8 đưa ra tuyên bố công kích dữ dội chuyến đi của Phó tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris đến Việt Nam tuần qua, tố cáo Mỹ mới chính là nước thao túng, cưỡng bức, bắt nạt và “quân sự hóa Biển Đông”, đồng thời cảnh báo Washington chớ có “ảo tưởng sức mạnh” về vai trò lãnh đạo của mình.
Động thái mới của Bắc Kinh được đưa ra sau hàng loạt hành động mà một số nhà phân tích nói là “thô bạo”, “quái đản” và nằm trong chính sách đối ngoại theo kiểu “chiến lang” của Trung Quốc.
“Tuỳ tiện tấn công”
Trong tuyên bố, Đại sứ quán Trung Quốc lên án nữ Phó tổng thống Hoa Kỳ trong chuyến thăm Việt Nam đã “tuỳ tiện tấn công Trung Quốc, cáo buộc Trung Quốc ‘cưỡng bức bắt nạt’ trong khu vực, khuyến khích các nước trong khu vực hãy theo Hoa Kỳ và ‘gây áp lực lớn hơn với Trung Quốc’ và tuyên bố rằng ‘hải quân Hoa Kỳ sẽ duy trì sự hiện diện đầy đủ ở Biển Đông’”.
Cơ quan ngoại giao của Trung Quốc chỉ trích Hoa Kỳ “cố tình bịa đặt ‘thuyết cưỡng chế Biển Đông của Trung Quốc’ và xuyên tạc lập trường và đề xuất của Trung Quốc” với các nước ASEAN.
“Chính phủ Hoa Kỳ từ lâu đã hứa sẽ không thiên vị về vấn đề chủ quyền trên Biển Đông. Nay Hoa Kỳ đang giẫm đạp lên lời hứa nghiêm túc của mình, công khai kích động và ép buộc các nước trong khu vực thách thức Trung Quốc. Rõ ràng, điều mà Hoa Kỳ thực sự muốn không phải là hòa bình và ổn định trong khu vực, cũng không phải là ‘tự do hàng hải’, mà là tự do của các tàu chiến Hoa Kỳ ở Biển Đông”, tuyên bố của Đại sứ quán Trung Quốc nói tiếp, rồi đưa ra kết luận rằng Hoa Kỳ mới thực sự là thế lực đứng đằng sau việc quân sự hóa Biển Đông và là “bàn tay đen” uy hiếp, bắt nạt người khác.
Tuyên bố được đưa ra ngay sau khi Phó tổng thống Kamala Harris kết thúc chuyến thăm Singapore và Việt Nam vào ngày 26/8. Xuyên suốt chuyến đi, bà Harris không ngừng lên tiếng chỉ trích Trung Quốc về thói hung hăng, bắt nạt ở Biển Đông và kêu gọi các nước trong khu vực hãy hợp tác với Mỹ chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc và bảo vệ luật pháp quốc tế tại Biển Đông.
Tranh giành ảnh hưởng
Bình luận về động thái mới nhất của Trung Quốc, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu cấp cao khách mời của Viện ISEAS của Singapore nói với VOA:
“Họ muốn cạnh tranh với Mỹ. Họ coi rằng nước Mỹ đang đi xuống và họ đang đi lên, và rồi nước Mỹ sẽ từ bỏ tất cả vai trò quốc tế của mình, vai trò gìn giữ hoà bình và vai trò dẫn dắt một trật tự quốc tế dựa trên các nguyên tắc luật. Họ muốn đưa ra một trật tự mới, một trật tự mà không ai có thể chấp nhận được. Đó là một thứ trật tự dựa trên nền tảng toàn trị, phản dân chủ, chống lại những giá trị cơ bản về nhân quyền, các nguyên tắc về thị trường tự do… căn bản nhất là chống lại pháp quyền quốc tế”.
Tuyên bố của Đại sứ quán Trung Quốc tiếp theo một chuỗi hành động trước đó của Bắc Kinh nhằm tranh giành ảnh hưởng với Washington tại Hà Nội.
Đáng chú ý nhất là ngay trong ngày bà Kamala Harris đến Việt Nam (24/8), Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam, ông Hùng Ba, đã đến gặp Thủ tướng Phạm Minh Chính và thông báo viện trợ thêm cho Việt Nam 2 triệu liều vaccine COVID-19, sau khi đã tuyên bố tặng 200.000 liều cho quân đội Việt Nam vài ngày trước đó, và nói rằng phía Trung Quốc “sẵn sàng tăng cường tin cậy chính trị”, “mong muốn cùng Việt Nam kiểm soát tốt bất đồng, xử lý thỏa đáng vấn đề trên biển theo nhận thức chung cấp cao”, và sau đợt viện trợ 2 triệu liều vaccine này sẽ xem xét tiếp tục tặng thêm vaccine cho Việt Nam, theo tường thuật của truyền thông Việt Nam.
Trong khi đó, truyền thông Trung Quốc nói rằng số vaccine mới mà Trung Quốc viện trợ cho Việt Nam là theo yêu cầu của Hà Nội và dẫn lời Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định với đại diện Trung Quốc rằng Việt Nam sẽ không đi với nước này để chống nước khác.
“Lố bịch” và “thô bạo”
TS. Mạc Văn Trang, một nhà quan sát thời sự tại Việt Nam, nói ông không lạ gì về cách cư xử “lố bịch” và “thô bạo” của Trung Quốc đối với Việt Nam.
Ông nói: “Người ta đang chuẩn bị đón khách, tới giờ người ta đón khách rồi, tự nhiên anh lù lù anh đến nhà người ta, cậy thần cậy thế rồi bảo tặng cái này cái kia vẻ như hăm doạ thì người dân người ta rất khó chịu. Nó bất lịch sự, thô bạo, quái đản về ngoại giao cũng như là trong cách ứng xử bình thường trong đời”.
Trong thời gian Phó tổng thống Mỹ đang thăm Việt Nam, tờ Hoàn Cầu Thời Báo của Đảng Cộng sản Trung Quốc liên tục đăng bài viết công kích chuyến công du của bà Harris.
Hôm 25/8, tờ báo dẫn lời các chuyên gia nước này nói rằng chuyến đi của bà Harris là “sai thời điểm, sai mục tiêu và chỉ gây ra ảnh hưởng tiêu cực”.
Tờ báo nói mặc dù cả chuyến thăm của bà Harris và của Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin vào tháng 7 đều được thực hiện theo lời mời của Việt Nam và điều này làm dấy lên nghi ngờ rằng Hà Nội đang ngả về phía Washington. Nhưng cuộc gặp giữa Đại sứ Hùng Ba và Thủ tướng Phạm Minh Chính đã cho thấy người Việt Nam “không muốn quan hệ Việt Nam-Trung Quốc bị tổn hại do quan hệ với Mỹ ngày càng gia tăng”, và hiện mối quan hệ này vẫn “đang ổn định”, mặc dù Việt Nam là một trong những quốc gia có nhiều khả năng được Mỹ quan tâm nhất ở châu Á – Thái Bình Dương.
Theo TS. Hà Hoàng Hợp, Bắc Kinh lâu nay vẫn “lấp liếm” chuyện Biển Đông và muốn Hà Nội thoả hiệp lợi ích của mình trong bối cảnh mối quan hệ “hữu nghị” giữa hai bên. Tuy nhiên, ông nói: “Các lãnh đạo ở đây thì tôi hiểu rất rõ là họ chả có gì để thoả thuận với Trung Quốc cả. Thế nhưng mà trong thực hành thì họ vẫn giữ một thái độ có vẻ mềm mỏng, thậm chí có lúc người dân nghĩ rằng nó mềm mỏng quá tới mức người ta phải phản ứng, phê bình, phê phán”.
Nhà nghiên cứu này cho rằng Hà Nội không thể và cũng “không dám” thoả hiệp với Bắc Kinh về lợi ích quốc gia vì nếu làm vậy, họ sẽ bị lật đổ bởi chính nội bộ của mình chứ chưa nói gì đến người dân.
Trong tuyên bố hôm 26/8, Đại sứ quán Trung Quốc cảnh báo Hoa Kỳ chớ coi thường ý chí, quyết tâm và bản lĩnh bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích của người dân Trung Quốc, cũng đứng đánh giá thấp trọng lượng của độc lập trong lòng người dân khu vực, và chớ “ảo tưởng sức mạnh”, đánh giá quá cao về vai trò và thẩm quyền “lãnh đạo” của mình.
Bắc Kinh cũng tự tin nói trong tuyên bố rằng các quốc gia trong khu vực sẽ không tuân theo sự lãnh đạo của Hoa Kỳ, chứ chưa nói đến việc tham gia vào cỗ xe chống Trung Quốc của Mỹ.
Khánh An
