Ngày 9/10, VOA Tiếng Việt cho hay, “2 chuyên gia: Các con số về hoàn vốn, giá vé của dự án đường sắt cao tốc Việt Nam khó khả thi”.
Theo đó, Chính phủ Việt Nam đang thúc đẩy để Quốc hội duyệt dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam, trị giá gần 70 tỷ đô la.
VOA cho biết, một số tờ báo Việt Nam đưa tin hôm 7/10, trích thông báo của Thường trực Chính phủ, cho hay, Chính phủ dự kiến sẽ nộp tờ trình tới Quốc hội, về dự án đường sắt cao tốc chậm nhất là vào ngày 20/10.
Chính phủ xác định, đây là“công trình đặc biệt quan trọng đối với phát triển đất nước”, và đề nghị “các bộ, ngành quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt để triển khai thực hiện”.
Theo VOA, trước đó, báo chí dẫn thông tin từ Bộ Giao thông – Vận tải, mô tả rằng, dự án đường sắt cao tốc chạy qua 23 ga ở 20 tỉnh, thành phố, có độ dài khoảng 1.541 km, và tốc độ tàu chạy tối đa lên đến 350 km/h, với vốn đầu tư là 67,34 tỷ đô la.
Một Thứ trưởng của Bộ này nói rằng, dự án sẽ được bố trí vốn trong khoảng 12 năm, mỗi năm bình quân khoảng 5,6 tỷ đô la, nằm trong khả năng đầu tư công của Việt Nam.
VOA dẫn 2 trang tin VnEconomy và VOV Giao Thông, cho biết, Bộ Giao thông Vận tải công bố hôm 1/10, theo đó, các tính toán cho thấy, thời gian hoàn vốn của dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam là khoảng 17,7 năm, với nguồn thu từ quỹ đất khi phát triển các khu đô thị, khu thương mại, hứa hẹn đem lại hàng tỷ đô la, nhưng nguồn thu từ giá vé khó có thể bù đắp chi phí.
Cũng bộ này công bố, giá vé dự kiến của tuyến là 6,9 triệu đồng cho hạng nhất; 2,9 triệu đồng cho hạng hai; và 1,7 triệu đồng cho hạng ba.
VOA dẫn nhận định của một chuyên gia, cho rằng, về chiến lược kinh doanh, dường như Việt Nam tham khảo kinh nghiệm của Trung Quốc, khi đặt ra giá vé tàu rẻ hơn vé máy bay, để có tính cạnh tranh.
Chuyên gia này phân tích rằng, các tuyến tàu của Trung Quốc đã được Chính phủ trợ giá, nhưng rốt cuộc, sự trợ giá đó cũng không đủ, và các hãng vận hành vẫn phải tăng giá vé hàng chục phần trăm, sau một số năm, với hệ quả là, các tuyến tàu bị giảm tính cạnh tranh so với hàng không.
VOA cũng cho biết, việc nhiều tuyến đường sắt cao tốc của Trung Quốc phải tăng mạnh giá vé, đã được nhiều báo, đài quốc tế đưa tin, trong những tháng gần đây. Theo đó, hãng vận hành đường sắt cao tốc Trung Quốc chịu gánh nặng nợ nần lên đến gần 860 tỷ đô la, tính đến cuối năm 2023.
Đây là điều mà Việt Nam sẽ phải đối mặt, vị chuyên gia dự báo và nói thêm:
“Giá vé bằng 75% vé máy bay kết hợp với lượng hành khách, liệu có đủ để trang trải các chi phí vận hành – rất lớn và bắt buộc phải trả – sau đấy là các chi phí khấu hao và lãi vay, hay không.”
“Dự án thế này, cho dù Việt Nam muốn tự lực, nhà nước vẫn phải phát hành trái phiếu, hay vay các ngân hàng trong nước, tức là, vẫn phải trả lãi vay” – vị chuyên gia lưu ý.
VOA cũng dẫn bình luận của Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, cho rằng, dự báo sau 17,7 năm dự án sẽ hoàn vốn “là rất lạc quan”. Theo ông:
“Tôi nghĩ nó kéo dài nhiều năm hơn, sẽ kéo dài rất lâu. Tôi nghĩ rằng, có thể nhà nước phải chịu lỗ trong hàng chục năm.”
Xét đến thực trạng hầu hết các đại dự án trước đây của Việt Nam, đều bị chậm tiến độ đáng kể và đội vốn nghiêm trọng, vị chuyên gia cảnh báo:
“Tôi sợ rằng, với cách thức quản lý của Việt Nam, chi phí đầu tư nhiều khả năng tăng lên 1,2 hoặc 1,5 lần, thậm chí còn cao hơn, thành 90 – 100 tỷ đô la.”
Vẫn theo VOA, 2 chuyên gia trên cho rằng, Nhà nước và đặc biệt là người dân cần cân nhắc cả những yếu tố kể trên, để xác định có sẵn sàng chấp nhận hay không, việc chi số tiền khổng lồ từ ngân sách, để trợ giá cho một dự án tốn kém và dài hạn như vậy.
Hoàng Anh – thoibao.de
