Trong một bài bình luận về chính trị thượng tầng Việt Nam, đài RFA ngày 6/3 cho biết, nhiều chuyên gia cho rằng chế độ độc đảng ở Hà Nội sẽ vẫn giữ nguyên chính sách ưu tiên phát triển kinh tế và đa phương trong đối ngoại, sau khi ông Võ Văn Thưởng được bầu vào chức vụ Chủ tịch nước hôm 2/3.
Bài báo dẫn nhận định của nhà báo Tomoya Onishi đăng trên tờ Nikkei Asia rằng:
“Việc lựa chọn một đồng minh thân cận của Nguyễn Phú Trọng làm Chủ tịch nước tiếp theo của Việt Nam càng củng cố quyền lực của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản, làm dấy lên lo ngại về sự kiểm soát chặt chẽ hơn của Đảng đối với nền kinh tế” và “ông Trọng có thể đưa Hà Nội xích lại gần Bắc Kinh hơn khi ông tập trung củng cố Đảng.”
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS-Yusof Ishak Institute) tại Singapore lại có một nhận định khác trong email gửi RFA. Theo ông Hiệp, việc bầu ông Thưởng vào vị trí Chủ tịch nước chủ yếu liên quan đến những dàn xếp ở thượng tầng, nhằm thực hiện một quá trình chuyển giao quyền lực êm thấm từ ông Trọng cho người kế nhiệm. Việc này không liên quan đến việc điều chỉnh chính sách đối ngoại của Việt Nam.
Ông Trọng đã từng thất bại tại Đại hội 13 khi người ông chọn kế vị không được bầu làm và ông buộc phải ngồi lại một nhiệm kỳ thứ 3, để tránh chiếc ghế quyền lực nhất Việt Nam rơi vào phe đối thủ. Việc đưa ông Thưởng vào chức Chủ tịch nước là lấy lại sự cân bằng vùng miền trong Tứ trụ.
Cũng trả lời quan email cho RFA, ông Vũ Xuân Khang, nghiên cứu sinh Tiến sĩ ngành An ninh quốc tế tại Đại học Boston (Boston College), cũng có cùng nhận định về chính sách đối ngoại bất biến của Việt Nam:
“Việt Nam sẽ không xích lại gần Trung Quốc hơn do chính sách đối ngoại của Việt Nam dựa trên hai cấp độ.
Thứ nhất là quan hệ Việt – Trung. Nếu như Trung Quốc vẫn tỏ thái độ hung hăng ở Biển Đông, Hà Nội sẽ không xích lại gần với Bắc Kinh, bất kể lãnh đạo có là ai đi chăng nữa.
Thứ hai, chính sách đối ngoại của Việt Nam là do Bộ Chính trị quyết định dựa theo đồng thuận tập thể, chứ không phải do một cá nhân nào.”
Trong email gửi RFA, Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc, một chuyên gia về vấn đề an ninh và chính trị Việt Nam, viết:
“Tổng Bí thư không có quyền đơn phương đưa Việt Nam xích lại gần Trung Quốc. Tuy nhiên, ông Trọng và Bộ Chính trị đi theo chủ trương tận dụng sự đồng nhất về tư tưởng của hai đảng cộng sản – Trung Quốc và Việt Nam – để thúc đẩy Chủ nghĩa Xã hội.”
Theo ông, từ năm 2003, Việt Nam áp dụng chính sách vừa hợp tác vừa đấu tranh để giải quyết quan hệ với Trung Quốc và Hoa Kỳ và chính sách này đã được tái khẳng định vào năm 2013.
RFA dẫn dự đoán của Giáo sư Carl Thayer về những ý kiến lo ngại nhà nước sẽ siết chặt quyền con người và tăng cường kiểm duyệt báo chí, vì ông Thưởng từng đứng đầu Ban Tuyên giáo Trung ương, cho biết:
“Nhiệm kỳ của Võ Văn Thưởng với tư cách là Chủ tịch nước dường như sẽ không có bất kỳ tác động rõ rệt nào – dù là tích cực hay tiêu cực – đối với các thông lệ kiểm duyệt và đàn áp phổ biến của Việt Nam đối với các quyền dân sự và chính trị.”
RFA dẫn một số quan điểm của các chuyên gia quốc tế về sự thay đổi mới đây trong thượng tầng chính trị Việt Nam.
Hãng tin AFP của Pháp dẫn lời ông Benoit de Treglode tại Viện Nghiên cứu Chiến lược của Học viện Quân sự ở Paris cho rằng, “Việc bổ nhiệm ông Thưởng không tượng trưng cho một bước ngoặt”. Giáo sư Jonathan London, một chuyên gia về Việt Nam đương đại, lại cho rằng, việc đưa ông Thưởng vào chức vụ mới này „sẽ đánh dấu bước đi mới nhất của ông Nguyễn Phú Trọng trong chiến dịch đang diễn ra của ông ta nhằm định hình hiện tại và tương lai của Đảng.”
Reuters lại nêu quan điểm của ông Florian Feyerabend, Đại diện của Quỹ Konrad (Đức) ở Việt Nam, nhận định rằng, tuy trẻ nhất trong Bộ Chính trị, nhưng ông Thưởng lại được cho là có bề dày trong Đảng, vì bắt đầu sự nghiệp chính trị của mình ở tổ chức Đoàn từ thời đại học. Ông Thưởng sẽ giúp cho việc “đốt lò” của ông Trọng không nguội trong tương lai gần.
Phóng viên Jonathan Head của BBC ở khu vực Đông Nam Á thì cho rằng, việc đưa ông Thưởng vào chức Chủ tịch nước “có vẻ là một lựa chọn rất bảo thủ” nhưng “an toàn cho Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, người được cho là nhà lãnh đạo quyền lực nhất mà Việt Nam có được, kể từ khi kết thúc cuộc chiến tranh với Hoa Kỳ năm 1975.”
Xinhua, Cơ quan Thông tấn của nhà nước Trung Quốc chỉ đưa tin mà không bình luận về việc ông Thưởng được bầu vào chức vụ Chủ tịch nước Việt Nam.
Ý Nhi – thoibao.de (Tổng hợp)
