Ngày 3/4, VOA Tiếng Việt có bài “Khủng hoảng Chủ tịch nước: Việt Nam sẽ giải quyết thế nào?”
VOA cho biết, theo quy định của Đảng, thì chức Chủ tịch nước phải là một trong số các ủy viên Bộ Chính trị đương nhiệm, nhưng không được là ủy viên mới mà ít nhất đã trải qua nhiệm kỳ thứ 2. Chiếu theo quy định này, thì ngoại trừ Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, chỉ còn 2 người đủ điều kiện là Thường trực Ban Bí thư, Trưởng ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai và Bộ trưởng Công an Tô Lâm.
VOA dẫn lời Giáo sư Carl Thayer, chuyên nghiên cứu về chính trị Việt Nam tại Học viện Quốc phòng Úc, cho rằng:
“Bà Trương Thị Mai sẽ là lựa chọn “chắc cú” cho vị trí Chủ tịch nước.”
“Bà ấy là một nhà lãnh đạo cao cấp, lão thành, dày dặn kinh nghiệm đã từng kinh qua nhiều vị trí cao cấp khác nhau trong bộ máy Đảng.”
“Bà ấy là lựa chọn thay thế cho ông Thưởng khả dĩ nhất, nếu bà không có tham vọng lên lãnh đạo trong tương lai,” Giáo sư Thayer phân tích, và cho rằng, vì là phụ nữ nên bà ít có cơ hội được đặc cách tại Đại hội 14, bởi khi đó bà đã 68 tuổi.
Về trường hợp Bộ trưởng Công an Tô Lâm, vị Giáo sư này cho rằng, ông Lâm được đồn đoán là “có tham vọng trở thành Tổng Bí thư”, chứ không phải Chủ tịch nước. Trong trường hợp đó, ông Lâm cũng cần được Trung ương Đảng đặc cách, vì khi đó ông đã quá 68 tuổi.
Ông Thayer cho biết, theo thông tin trong hậu trường mà ông nắm được, thì khi Đảng chọn người thay ông Phúc, ông Lâm đã không muốn ra tranh với ông Thưởng, và lúc đó, ông cũng không muốn rời ghế Bộ trưởng Công an.
Theo Giáo sư Thayer, Chủ tịch nước kế tiếp “phải trong sạch, không phạm bất cứ điều gì trong số 19 điều đảng viên không được làm và có trách nhiệm nêu gương”.
Con số ít ỏi những nhân sự có thể lên thay ông Thưởng cho thấy, thượng tầng Đảng Cộng sản Việt Nam đang gặp khó khăn về nhân sự, cũng theo lời ông Thayer. Khóa 13 là nhiệm kỳ có nhiều ủy viên Bộ Chính trị bị gạt ra ngoài nhất từ trước đến nay, với 4 trong số 18 ủy viên khi mới quá nửa nhiệm kỳ.
Ông Thayer chỉ ra, công cuộc chống tham nhũng quyết liệt vốn là trọng tâm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, gồm 2 thành phần. Một là trừng trị những cán bộ vi phạm, hai là quy trách nhiệm người đứng đầu cho sai phạm của cấp dưới.
Ngoài ra, ông Thayer cũng chỉ ra trách nhiệm của ông Trọng trên cương vị người đứng đầu Tiểu ban Nhân sự, lựa chọn người cho khóa 13.
“Tổng Bí thư Trọng đáng được ghi công cho nỗ lực chống tham nhũng và cải tiến quá trình tuyển lựa nhân sự, với việc đề ra những quy định khắt khe. Nhưng ông Trọng cũng phải chịu trách nhiệm, khi mà Bộ Chính trị bị trống nhiều ghế, và trách nhiệm trong quá trình tuyển lựa nhân sự, khi mà sau đó có quá nhiều con sâu bị phát hiện.”
Do đó, theo lời vị Giáo sư này, ông Trọng phải tự rời chức Trưởng tiểu ban Nhân sự Đại hội Đảng khóa 14, và tiểu ban này phải “cực kỳ khắt khe trong việc xét duyệt các ứng cử viên vào các vị trí lãnh đạo”.
Giáo sư Thayer cho biết, ông đã nghe những lời than phiền về sự thiếu minh bạch, vì người dân không hề được biết ông Thưởng đã vi phạm gì mà bị kỷ luật.
“Tại sao có người bị trừng phạt, có người lại không?”
“Tương lai của chiến dịch chống tham nhũng của Tổng Bí thư Trọng sẽ bất định, nhất là khi ông ấy sẽ về hưu vào cuối nhiệm kỳ này. Đảng hiện đang chia rẽ giữa những người muốn đẩy mạnh công cuộc chống tham nhũng, để lấy đó mà thăng tiến sự nghiệp của mình, và những người lo ngại rằng, nó đã đi quá xa và gây ra những xáo trộn không cần thiết.”
Xuân Hưng – thoibao.de
