Ngày 30/7, RFA Tiếng Việt có bài: “Di tích Chùa Cầu Hội An gây tranh cãi sau trùng tu”.
Theo đó, sau hơn một năm, việc tu bổ di tích Chùa Cầu ở Hội An đã gây ra tranh cãi, khi dư luận cho rằng, công trình quá mới, hiện đại, không phù hợp với không gian cổ kính ở Hội An.
RFA dẫn lời một người dân sống gần phố cổ Hội An, nêu ý kiến:
“20 tỷ trùng tu không phải là ít, cho nên các anh phải ngồi lại tìm ra phương án tốt nhất, tìm chuyên viên, tìm những người có kinh nghiệm về cổ… Chứ không phải làm càn, để khi thăm dò dư luận rồi sửa. Không riêng gì Chùa Cầu, mà tui đi qua rất nhiều nơi, nhất là đình làng, ngôi miếu… cứ thấy sơn son dát vàng xanh xanh đỏ đỏ, chướng mắt dễ sợ. Đủ trình độ hãy nhận trùng tu các công trình cổ, cố gắng giữ được nét nguyên bản nhiều nhất có thể, sửa đi sửa lại tốn tiền lắm luôn. Bỏ tiền làm mới Chùa Cầu rồi lại tốn tiền làm cho cũ đi, chuyện lâu nay vẫn thế của Việt Nam. Chưa kể đến, chất liệu của cây cầu đã sửa, vấn đề này cũng cần kiểm tra. Vì rõ ràng có một đội ngũ không hoàn hảo tái tạo lại Chùa Cầu.”
RFA cho biết, vào năm 2022, công trình Chùa Cầu Hội An xuống cấp nghiêm trọng, phần mố cầu, trụ cầu bị nứt, lún, nhiều cột và kèo bị hỏng nặng. Vì vậy, Uỷ ban Nhân dân thành phố Hội An đã phê duyệt tu bổ, với kinh phí hơn 20 tỷ đồng. Theo cơ quan này, công trình sẽ hoàn thành, và khánh thành vào ngày 3/8, trong chuỗi sự kiện giao lưu văn hóa Hội An – Nhật Bản lần thứ 20.
RFA dẫn nhận định của Phó Giáo sư – Tiến sĩ Hoàng Dũng, một nhà nghiên cứu văn hóa ngôn ngữ từ Sài Gòn:
“Hầu hết chuyên gia mà tôi biết đều đồng tình với phương án trùng tu Chùa Cầu. Họ cho thấy rõ các bước đi cẩn thận của việc trùng tu như thế nào, và duy trì hết mức cái cũ. Tuy nhiên, nhiều người cũng thừa nhận rằng, xúc cảm về Chùa Cầu gắn với những hình ảnh cũ kỹ, mà bây giờ, nó mới quá, nó đánh vào mắt làm người dân có phản ứng. Phản ứng đó xuất phát từ lòng yêu mến di tích của dân tộc. Đi tìm cái tốt đẹp thì cũng tốt, nhưng phản ứng quá đà, thì thường nghiêng về cảm quan bề ngoài, chứ về chuyên môn thì không đúng.”
Phó Giáo sư – Tiến sĩ Hoàng Dũng cho rằng, việc cho màu bớt mới đi rất rẻ, về mặt kỹ thuật, khắc phục cái đó không tốn bao nhiêu tiền, và cũng dễ làm, nhưng cần phải rút kinh nghiệm sâu sắc. Tức là khi tiến hành, ngoài tính phương diện kỹ thuật, phải tính đến phản ứng của công chúng.
RFA dẫn lời một kỹ sư xây dựng từng tham gia thi công trùng tu nhiều công trình cổ ở miền Trung, giải thích, Chùa Cầu là một công trình nằm trong tổng thể phố cổ Hội An, đã được hình thành khoảng 400 năm, được UNESCO công nhận là di sản thế giới vào ngày 4/12/1999.
Vì công trình đã được hình thành 400 năm về trước, đến nay, công trình đã xuống cấp nên cần phải trùng tu, nhằm bảo đảm công năng như ban đầu. Do đó, ngân sách nhà nước đã bỏ ra trên 20 tỷ đồng để thực hiện việc trùng tu, và đến nay việc trùng tu đã xong.
Tuy nhiên, theo chuyên gia này, khi trùng tu phải tuân thủ nguyên tắc di tích không được làm mới, có nghĩa là, vẫn giữ nét rêu phong, cổ kính. Nhưng việc trùng tu Chùa Cầu đã không tuân thủ nguyên tắc này. Họ đã sơn phết bề mặt công trình như mới, mặc dù cái cốt của công trình vẫn bảo đảm yêu cầu chống xuống cấp.
“Sau khi có nhiều phản ứng của cư dân và du khách, thì ông Chủ tịch thành phố đã chỉ đạo cho sơn lại, làm cũ lại về hình thức như ban đầu”, vị chuyên gia cho biết thêm.
Theo Luật Di sản văn hóa năm 2001, việc bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích phải được xây dựng thành dự án, trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, và phải bảo đảm giữ gìn tối đa những yếu tố nguyên gốc của di tích.
Hoàng Anh – thoibao.de
