Từ ngày 18 đến ngày 20/8, ông Tô Lâm đã có chuyến thăm Trung Quốc 3 ngày, ngay sau khi nhậm chức Tổng Bí thư. Điều này cho thấy, Tô Lâm vẫn đang rất cần Bắc Kinh, và thậm chí, sẵn sàng thần phục, để đổi lấy ưu thế chính trị cho bản thân và phe nhóm.
Mới đây, quan chức Mỹ và Việt Nam cho biết, ông Phan Văn Giang – Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam sẽ đến Washington từ ngày 7 đến 9/9, để tăng cường hợp tác về quốc phòng giữa hai nước.
Trong bối cảnh nguồn cung vũ khí từ Nga bị hạn chế, do chiến tranh Ukraine. Đặc biệt là sau những thể hiện trên chiến trường, đã cho thấy, vũ khí Nga lạc hậu quá xa so với vũ khí Phương Tây. Nhờ có vũ khí hiện đại của phương Tây, Ukraine không những đã làm cho Putin sa lầy, mà còn đủ sức để phản công lại nước Nga. Có thể nói, nếu không có vũ khí của phương Tây, Ukraine không thể đạt được những thắng lợi trên chiến trường.
Chọn lựa vũ khí Mỹ cho quân đội Việt Nam là hướng đi đúng, điều đó không cần phải bàn cãi. Tuy nhiên, bao lâu nay, Đảng vẫn sợ Bắc Kinh, nên không dám mua vũ khí Mỹ một cách công khai như Đài Loan. Lần này, ông Phan Văn Giang đi Mỹ, là thể hiện mơ ước được tiếp cận gần hơn với vũ khí Mỹ. Tuy nhiên, ông có dám mua hay không, hay chỉ dừng ở mức quan hệ ngoại giao một cách giới hạn?
Rất khó để Bộ trưởng Giang đặt vấn đề mua vũ khí với Mỹ, bởi trong Đảng còn rất nhiều kẻ nắm quyền cao nhưng cam phận cúi đầu trước Bắc Kinh. Tuy nhiên, khi đi Mỹ, ông Giang cũng thể hiện được thông điệp trước các phe phái khác, đặc biệt là trước Tô Lâm.
Tô Lâm đi Trung Quốc, Phan Văn Giang đi Mỹ, rõ ràng là 2 đường lối không dung hòa. Bởi đi Trung Quốc là để vuốt ve Bắc Kinh, còn đi Mỹ thì lại làm Bắc Kinh không hài lòng.
Các quan chức cấp cao Việt Nam vẫn thường có những chuyến đi Mỹ, vẫn có những lần bắt tay với người đứng đầu Bộ Quốc phòng Mỹ, nhưng cuối cùng cũng chỉ dừng ở mức ngoại giao, không hề dám đi vào vấn đề quan trọng, là đặt mua vũ khí Mỹ một cách công khai.
Còn nhớ, ngày 17/9/2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính có chuyến công du Mỹ. Sau đó, báo chí Mỹ cho biết, ông Chính muốn mua máy bay tiêm kích F16 của Mỹ. Tuy nhiên, phía Việt Nam không xác nhận thông tin này, và cho đến nay, vẫn chưa thấy có hành động nào từ Việt Nam, để tiến xa hơn trong việc mua vũ khí Mỹ.
Lần này, rất khó có khả năng để ông Phan Văn Giang làm chuyện “động trời”, bởi các quan chức Cộng sản Việt Nam vẫn muốn mua vũ khí Mỹ, nhưng lại sợ Tàu. Cái sợ ấy từ nhiều đời lãnh đạo truyền lại, trở thành sợi dây vô hình, trói Việt Nam dính vào quỹ đạo của Trung Quốc.
Trên chính trường Việt Nam hiện nay, thế của Tô Lâm đang như chẻ tre. Phe Công an hiện đã nắm được chức Tổng Bí thư, đồng nghĩa nắm luôn chức Bí thư Quân ủy Trung ương. Phe quân đội có đủ sức để ngăn cản phe công an, nhưng không làm được, vì trong Quân đội không đoàn kết. Giữa Tướng Lương Cường và Tướng Phan Văn Giang vẫn không hòa hợp.
Giờ đây, Tô Lâm đang “ngồi trên đầu” cả Lương Cường và Phan Văn Giang. Với vai trò Tổng Bí thư kiêm Bí thư Quân ủy Trung ương, Tô Lâm đang muốn hạn chế sức mạnh của phe quân đội, rồi sau đó loại họ khỏi vũ đài chính trị, nếu có thể. Người Hưng Yên trong quân đội vẫn đang hiện diện, với 2 uỷ viên Trung ương Đảng. Nếu loại được Phan Văn Giang, Tô Lâm hoàn toàn có thể Hưng Yên hóa quân đội.
Để bảo vệ quyền lợi và hạn chế sức mạnh của Tô Lâm, chỉ còn cách, các phe phái trong quân đội “bỏ qua hiềm khích”, để chống lại “kẻ thù chung”. Đó là nước cờ tốt nhất mà phe quân đội có thể thực hiện.
Liệu họ có dám làm, và có đủ tầm để làm hay không? Hãy đợi xem!
Trần Chương – Thoibao.de
