Khoa học viễn tưởng trở thành hiện thực ở Israel
Trí tuệ nhân tạo đang trên đà phát triển trong mọi lĩnh vực. Mặc dù nó vẫn còn ít được sử dụng trong đời sống dân sự, nhưng quân đội Israel đã chinh phục được nó.
Những đội quân hình người diễu hành trên màn hình đã thống trị các bộ phim khoa học viễn tưởng trong nhiều thập kỷ. Rõ ràng là có một niềm đam mê với robot chiến đấu – nhất là vì chúng gây cảm giác ớn lạnh nhất định. Luôn có ý kiến cho rằng trí tuệ nhân tạo (AI) có thể chống lại con người.
Trên thực tế, quân đội robot trông khác, nhưng không còn là ảo ảnh nữa. Ngày càng có nhiều quốc gia trên thế giới đầu tư nghiên cứu máy bay không người lái, hệ thống vũ khí tự hành và trí tuệ nhân tạo quân sự. Robot sẽ có thể tấn công nhanh chóng và chính xác mà không gây nguy hiểm cho con người về phía mình.
Đó là một cuộc chạy đua vũ trang công nghệ mà Israel đi đầu: trong cuộc chiến nhỏ ở Gaza năm nay, quân đội Israel đã sử dụng chương trình phần mềm “Knowledge Well“, cung cấp khả năng hiển thị thời gian thực về địa điểm, thông qua nền tảng kiểu Whatsapp và khi các vụ phóng tên lửa của Palestine diễn ra. Một mô hình AI khác có tên “Fire Factory” sử dụng thông tin về các mục tiêu được quân đội phê duyệt để giải quyết các vấn đề hậu cần. Nó xử lý tính toán tải đạn, tính điểm và thậm chí cung cấp một kế hoạch hành động.
Robot tuần tra biên giới
“Các công nghệ mới có tác động đáng kể đến bản chất của các hoạt động quân sự“, Trung úy David Oren thuộc đơn vị điều hành công nghệ ưu tú “Lotem” của Quân đội Israel cho biết. “AI đang tỏ ra rất hiệu quả, đặc biệt là giúp lựa chọn mục tiêu nhanh hơn trong các cuộc không kích.” Tuy nhiên, các quyết định về việc triển khai vẫn nằm ở con người, Oren, tên thật khác, nhấn mạnh. “Chúng tôi sẽ sử dụng sự tập trung này để dự đoán các cuộc cứu hộ hiệu quả hơn nữa trong tương lai. Đó là một bước tiến tới tương lai. Quân đội Israel phải sẵn sàng hành động khi có thể sử dụng thông tin một cách tốt nhất.”
Kể từ khi thành lập nhà nước vào năm 1948, Israel đã không ngừng đầu tư vào các công nghệ mới cho quân đội của mình. Ngày nay, AI quân sự đã hỗ trợ các nhiệm vụ do thám dọc biên giới với Lebanon và Gaza, nơi các nhóm khủng bố sử dụng các đường hầm. Tại đây, robot tuần tra như một nguồn bổ sung, tìm kiếm dấu hiệu xâm nhập hoặc đánh bom.
Thiếu tướng Eran Niv, chỉ huy an ninh công nghệ thông tin cho biết AI đang giúp quân đội Israel có một bức tranh rõ ràng hơn về kẻ thù và chiến trường. Trọng tâm hiện nay là cái gọi là AI tổng quát, có khả năng phát triển hơn nữa dựa trên dữ liệu đầu vào của nó. Niv cho biết: “Toàn bộ quân đội sẽ dựa trên trí tuệ nhân tạo trong vòng vài năm tới. Nếu không có một cơ sở kỹ thuật số mạnh mẽ và hiệu quả, sẽ không ai có thể tiến hành chiến tranh ở bất kỳ khu vực nào“.
“Nếu để xảy ra sai sót thì ai chịu trách nhiệm?”
“Mặc dù đó là một cuộc cách mạng giúp mở rộng khả năng của chúng tôi, nhưng nó cũng làm tăng sự phụ thuộc của chúng tôi vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số trong mọi lĩnh vực,” Niv nói. “Trên chiến trường hiện đại, tất cả các công cụ, từ máy bay không người lái đến xe tăng cho đến tàu biển, đều có thể hiển thị thông tin phát sóng cho tất cả những người khác nền tảng. Đó là cách mọi người được kết nối. Đó là tầm nhìn: tạo ra một mặt trận kỹ thuật số trong trường hợp xung đột, củng cố tất cả các khu vực chiến tranh khác.”
Như với các phương tiện bay không người lái – drone – vài năm trước, những phát triển AI mới nhất cũng đang dẫn đến một cuộc tranh luận đạo đức quốc tế về việc sử dụng vũ khí tự trị. Trên thực tế, việc sử dụng chúng hiện không được quy định ở cấp quốc tế hoặc quốc gia. Trong khi những người ủng hộ tin rằng các thuật toán cải tiến rõ ràng có thể vượt trội hơn khả năng của con người và có khả năng làm giảm số lượng nạn nhân, thì những người chỉ trích đã bày tỏ lo ngại về những hậu quả chết người có thể xảy ra.
Tal Mimran, giảng viên luật quốc tế tại Đại học Do Thái ở Jerusalem, đặt câu hỏi: “Nếu có lỗi trong tính toán của AI, ai sẽ chịu trách nhiệm về việc đó?”. “Hoạt động bên trong của AI vẫn chưa được khám phá đầy đủ. Một sai lầm nhỏ có thể xóa sổ cả một gia đình.” Chuyên gia pháp lý về cơ bản không bác bỏ robot như một phương tiện chiến tranh mới. Nhưng ông kêu gọi xem xét lại việc sử dụng quân sự của họ vì chúng có thể gây ra thiệt hại không tương xứng cho dân thường và các đối tượng.
Máy móc không nên thay thế con người
Mimran nói: “Cần thận trọng khi triển khai các khả năng quân sự mới như AI, vì những cỗ máy này không được kiểm soát. “Cũng có sự khác biệt sâu sắc giữa các quốc gia, dựa trên các quan điểm và giá trị khác nhau. Trên một lưu ý tích cực, quân đội Israel đang cố gắng sử dụng các công cụ không nhằm thay thế việc ra quyết định của con người, mà để bổ sung cho nó.”
Nói cách khác: Vấn đề không phải là bản thân công nghệ, mà là cách nó được sử dụng. Khi nói đến robot và con người làm việc cùng nhau, quân đội cần thay đổi triết lý hoạt động. “Đối với các chuyên gia của chúng tôi, các dự án liên quan đến AI là một thách thức phức tạp vì một hệ thống mới đang được đưa vào một cấu trúc hiện có,” Trung úy Oren nói. Do đó, số lượng nhân viên trong lĩnh vực công nghệ thông tin trong quân đội Israel sẽ “sớm tăng gấp 10 lần“. Điều này phù hợp với chính sách của chính phủ Israel là biến đất nước này thành một “siêu cường AI“. Tuy nhiên, sự phát triển liên tục hơn nữa không nên thay thế con người. Chuyên gia mạng giải thích: “Máy móc ở đó để cung cấp hỗ trợ. “Họ thực hiện các mệnh lệnh và kích hoạt các chiều kích mới cho quân đội.”
Trung Khoa – (Tổng hợp)
