Chính phủ Mỹ vừa chính thức gửi đến nhà nước VN một danh sách đòi hỏi cứng rắn, buộc Hà Nội phải cắt giảm sự lệ thuộc vào nguyên liệu và các phụ tùng sản xuất có nguồn gốc từ Trung Quốc. Trước sự kiện nầy, các nhà quan sát đánh giá đây là một “ngón đòn khó đỡ” nhắm vào nỗ lực giữ cân bằng chiến lược đối đầu giữa hai siêu cường có liên quan đến nhà nước VN.
Theo bản tin ngày 3 Tháng 6 của hãng Reuters, dẫn lời các viên chức đã thuyết trình nội dung cuộc đàm phán cho biết Hoa Kỳ đang gia tăng sức ép trong các cuộc thương thuyết song phương với csVN. Danh sách điều kiện đi kèm với một phụ lục trong văn bản do phái đoàn Mỹ chuyển cho phía Việt Nam vào cuối Tháng Năm vừa qua, sau vòng đàm phán thứ hai nhằm tránh mức thuế quan đối ứng lên tới 46%.
Theo đó, Hoa Kỳ yêu cầu các nhà máy và các cơ sở lắp ráp ở Việt Nam phải giảm sử dụng nguyên vật liệu và linh kiện từ Trung cộng nếu muốn duy trì ưu đãi thương mại của Hoa Kỳ. Nhiều viên chức chính quyền Mỹ từng cáo buộc Hà Nội là điểm trung chuyển cho các loại hàng hóa của Bắc Kinh mượn đường vào Mỹ. Sự thật là hàng hóa tuy nhãn đề “Made in Vietnam” nhưng thực chất VN chỉ là nơi trung chuyển hàng của Trung Quốc chứ không phải là nơi chế biến các mặt hàng do VN sản xuất.
Điểm mấu chốt của sự kiện là công nghiệp nhà nước cộng sản Việt Nam lâu nay vẫn lệ thuộc vào chuỗi cung ứng của Trung cộng. Từ điện thoại, máy tính bảng của Apple đến giày dép, quần áo của Nike – phần lớn đều dựa vào nguồn nguyên liệu, linh kiện, thậm chí cả thiết kế kỹ thuật từ Hoa Lục. Việc “thoát Trung” không thể diễn ra trong một sớm một chiều và sẽ cần đầu tư lớn, thời gian dài cũng như sự hỗ trợ từ các bên.
Giữa bối cảnh cạnh tranh chính trị ngày càng gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc. Đứng giữa hai “gọng kìm” chính trị nặng ký nầy, Hà Nội giờ đây không còn có thể “luồn lách” để đứng ngoài cuộc chơi giữa hai cường quốc nầy. Những gì Mỹ vừa đưa ra không đơn thuần là đàm phán thương mại, mà là phép thử chiến lược cho chính sách đối ngoại của Việt Nam trong kế sách “cô lập hóa” Trung Quốc của chính quyền Hoa kỳ dưới thời Tổng Thống Donald Trump.
Lão Thất
