Vào năm 1972, khi Nixon bắt tay với Mao, rồi Kissinger có những đàm phán con thoi, song phương, có khi là bí mật, với Chu Ân Lai, rồi Lê Đức Thọ. TT Thiệu của VNCH cũng phản đối quyết liệt việc Mỹ bỏ qua quyền lợi của VNCH để đàm phán song phương với Bắc Việt. Trong đó mấu chốt nhất là việc Mỹ rút quân trong khi quân Bắc Việt lại không phải rút khỏi VNCH.
Chuyện này sách giáo khoa lịch sử không dạy, vì nói chung đều tuyên truyền cái ý là chế độ Nguỵ quyền là tay sai của Mỹ, là con rối cho Mỹ. Trong khi thực tế vụ này ông Thiệu phản đối rất quyết liệt, cũng không khác Zelensky bây giờ là bao nhiêu. Thậm chí ông Thiệu còn không chấp nhận ký Hiệp định Paris khiến Nixon và Kissinger phải ngọt nhạt nhiều lần, vừa xoa dịu vùa đe doạ.
Sau đó, Nixon phải quyết định chứng tỏ là cứng rắn với Bắc Việt và không bỏ rơi VNCH thông qua việc ném bom miền Bắc bằng trận Linebacker II, mà Bắc Việt gọi là Điện Biên Phủ trên không. Thế là ông Thiệu mới chấp nhận ký Hiệp định Paris, tức là ký vào án tử cho VNCH và sự nghiệp chính trị của mình. Ông Thiệu vẫn hận Mỹ cho đến chết.
Mấy hôm nay, khi TT Trump có đàm phán song phương với Nga làm mình không thể không liên tưởng đến ông Thiệu và VNCH khi bị bán đứng. Số phận VNCH đen đủi hơn, là do họ chỉ phụ thuộc vào Mỹ, không còn sự hỗ trợ của các nước phương Tây khác. Vì sau Hiệp định Paris, hầu hết các nước phương Tây đều rút các hỗ trợ cho VNCH, thậm chí còn thiết lập quan hệ với Bắc Việt.
Ukraine bây giờ có lẽ chỉ nên trông cậy vào EU, do có vận mệnh tương đồng, khi đối diện với đế quốc Nga.
Dương Quốc Chính
