Hôm qua ngày 1/10 đài truyền hình ARD lớn nhất nước Đức và đài truyền hình RBB của bang Berlin và Brandenburg đã tường thuật về tình hình người từ Việt Nam sang Berlin nói riêng và nước Đức nói chung, theo diện học nghề. Nội dung gồm có các điểm chính như sau:
_________
Ngày càng nhiều người từ Việt Nam đến Berlin học nghề gặp khó khăn nghiêm trọng về ngôn ngữ – mặc dù họ đã có chứng chỉ trình độ tiếng Đức. Các trường dạy nghề đang chật vật giải quyết vấn đề này. Và một số người biến mất.
▪︎ Khoảng 700 người trẻ tuổi từ Việt Nam đến Đức đang học nghề tại trường dạy nghề ở quận Weißensee của Berlin.
▪︎ Họ được các công ty tư nhân tại Việt Nam tuyển dụng và đưa sang Đức với visa đi học nghề
▪︎ Chuyên gia về nhập cư nói về một thị trường xuất khẩu học nghề “mờ ám” và “không minh bạch”.
▪︎ Khoảng một phần ba trong số đó đột nhiên biến mất khỏi trường dạy nghề.
▪︎ Hiệp hội Khách sạn và Nhà hàng Berlin (Dehoga Berlin) chỉ trích việc thiếu kiểm soát chất lượng và kêu gọi một hệ thống giám sát.
_________
Sau đây là tóm lược tường thuật của 2 đài truyền hình ARD và RBB:
Trường dạy nghề Brillat-Savarin tại quận Weißensee của Berlin là một trong những trung tâm đào tạo lớn nhất trong ngành khách sạn tại Đức. Trường này có khoảng 5.000 người học nghề, trong đó khoảng 700 người đến từ Việt Nam. Điều đáng chú ý là nhiều người có chứng chỉ tiếng Đức chính thức, trình độ B1, nhưng lại gần như không nói được tiếng Đức. Chứng chỉ về trình độ tiếng Đức, cùng với hợp đồng đào tạo, là một trong những yêu cầu quan trọng để được cấp visa sang Đức học nghề.
Các học viên Việt Nam này hầu như không theo kịp bài học, họ cảm thấy bị bỏ rơi và bất an, giáo viên đôi khi quá tải và khó có thể duy trì hoạt động bình thường của lớp học.
Một thời gian sau đó, nhiều học viên Việt Nam không còn theo học các lớp dạy nghề nữa. Khoảng một phần ba dường như đã biến mất khỏi trường. “Không ai biết họ đang ở đâu”, ông Sebastian Riesner – thành viên Hội đồng trường, đại diện cho Công đoàn Thực phẩm, Đồ uống và Dịch vụ Ăn uống (NGG) – cho biết như thế. “Trường hợp tốt nhất”, ông Riesner nói, những người trẻ tuổi này đã “vào một tiệm Nails nào đó, trường hợp tệ nhất là vào nghề mại dâm, để làm việc trả nợ.”
Theo Công đoàn Thực phẩm, Đồ uống và Dịch vụ ăn uống (NGG), tình hình cũng tương tự tại các trung tâm đào tạo khác ở Berlin, ở bang Brandenburg và trên toàn quốc.
Theo Sở Lao động Liên bang Đức, hiện có khoảng 16.000 người Việt Nam đang theo học chương trình đào tạo trên khắp nước Đức, trong đó gần 2.000 người ở Berlin. Số liệu chính xác vẫn chưa có. Con số này khác nhau tùy từng cơ quan và không thể xác định chính xác ngay cả sau khi đã nghiên cứu kỹ lưỡng. Ví dụ, hiện vẫn chưa rõ có bao nhiêu người Việt Nam có visa sang Đức học nghề đã thực sự nộp đơn xin giấy phép cư trú, hoặc bao nhiêu người đã bỏ dở chương trình đào tạo và sẽ phải rời khỏi Đức. Một điều chắc chắn là: số lượng người từ Việt Nam sang Đức học nghề đang liên tục tăng; chỉ riêng trong năm 2024, đã có khoảng 4.000 học viên từ Việt Nam đến Đức.
Phần lớn những người Việt trẻ tuổi này được các công ty môi giới của tư nhân ở Việt Nam tuyển dụng và giới thiệu đến các doanh nghiệp ở Đức. Họ “đặc biệt chăm chỉ, có động lực và sẵn sàng làm việc”. Chủ yếu qua mạng xã hội, họ được hứa hẹn sẽ hoàn tất mọi thủ tục, bao gồm hợp đồng đào tạo, kỳ thi tiếng Đức và visa, với mục tiêu kiếm tiền nhanh chóng.
Theo điều tra của kênh rbb24, các công ty môi giới này thu mỗi người tới tối đa 20.000 euro cho việc này. Nhiều người vay nợ để được đến Đức. Ông Gerrit Buchhorn cho biết, các công ty môi giới này thường “hứa hẹn với họ những điều viển vông”. Người đứng đầu Hiệp hội Khách sạn và Nhà hàng Berlin (Dehoga Berlin) nói về “cả một thị trường xuất khẩu sang Đức học nghề đang hoạt động mạnh mẻ ở Việt Nam”.
Chuyên gia về nhập cư Mimi Vu cũng đề cập đến một thị trường “mờ ám” và “không minh bạch”: “Nhiều công ty môi giới của tư nhân là một phần của một mạng lưới tội phạm có tổ chức quốc tế lớn hơn”. Bà Mimi Vu đã nghiên cứu về nạn bóc lột và buôn người ở Việt Nam từ nhiều năm qua. Bà cho biết, buôn bán chứng chỉ ngoại ngữ giả là một trong số đó; nhu cầu rất cao và thị trường rất lớn.
Thực tế, có rất nhiều lời mời chào hàng từ những kẻ làm giả chuyên nghiệp trên internet. Đúng một năm trước, truyền thông Việt Nam đã đưa tin về những bất thường trong việc cấp chứng chỉ tiếng Đức và các kỳ thi tiếng Đức của TELC.
Viện Goethe tại Việt Nam cũng cảnh báo trên trang web của mình về những kẻ lừa đảo và bán chứng chỉ tiếng Đức giả. Những người đến Đức với khoản nợ chồng chất và hầu như không biết tiếng Đức “có nguy cơ bị bóc lột rất cao ở đây”, bà Mimi Vu cảnh báo, “không chỉ với tư cách là người lao động, mà còn cho các mục đích khác”. Hệ thống này là một “dịch vụ tuyển dụng quốc tế người lao động để bóc lột”.
Theo Sebastian Riesner thuộc Công đoàn Thực phẩm, Đồ uống và Dịch vụ Ăn uống (NGG) tại Berlin, nhiều công ty môi giới này là “những tổ chức đưa lậu người lao động giá rẻ đến Đức”. Các báo cáo về hợp đồng lao động không công bằng, bóc lột và đe dọa người lao động cũng đang gia tăng ở đây. Đại diện công đoàn nhấn mạnh về tệ nạn “đưa lậu người lao động và buôn người thời hiện đại”. Cuối cùng, “nhiều học viên theo học nghề biến mất hoàn toàn khỏi thị trường lao động để làm việc trả nợ tại một số thị trường lao động bất hợp pháp, nhà hàng hoặc tiệm Nails.”
Điều tra của kênh rbb24 đã thu thập được nhiều tài liệu, bao gồm các hợp đồng đào tạo đáng ngờ, hình ảnh các khu nhà ở xuống cấp, và lời khai của những người Việt trẻ tuổi cho thấy dấu hiệu của tình trạng bóc lột lao động. Khi được hỏi, Sở Cảnh sát Hình sự Liên bang Đức (BKA) cũng cho biết: “BKA đã xác định được những dấu hiệu riêng lẻ cho thấy có khả năng bóc lột lao động đối với các học viên học nghề người Việt Nam”. Tuy nhiên, cơ quan này từ chối cho biết thêm chi tiết về “các cuộc điều tra đang diễn ra”.
Hiệp hội Khách sạn và Nhà hàng Berlin (Dehoga Berlin) chỉ trích việc thiếu kiểm soát chất lượng tại các công ty môi giới của tư nhân. Chủ tịch Dehoga, ông Buchhorn, cho rằng danh sách các nhà cung cấp dịch vụ môi giới tư nhân không đáng tin cậy và mong muốn có một hệ thống kiểm soát. Hiện tại, điều này không tồn tại ở Đức. Công đoàn Thực phẩm, Đồ uống và Dịch vụ Ăn uống (NGG) tại Berlin cũng có quan điểm tương tự. Thậm chí, họ còn đặt câu hỏi về việc liệu việc tuyển dụng học viên từ nước ngoài có nên được giao cho các công ty tư nhân hay không. Sebastian Riesner của NGG yêu cầu việc tuyển dụng “thực sự chỉ nên được xử lý thông qua Sở Lao động Liên bang Đức”.
Hiếu Bá Linh (Tổng hợp)
Nguồn: https://youtu.be/1zm9ek6k2A4?si=-nGwwNh8TxK2LLZ5
