Ls. Vũ Đức Khanh – 06/11/2024
1. Lời Mở Đầu
Chiến thắng của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 đánh dấu một cuộc trở lại chính trị đầy phi thường, phản ánh sự chia rẽ sâu sắc trong xã hội Hoa Kỳ.
Việc ông tái đắc cử, dù đã trải qua nhiều tranh cãi và các vấn đề pháp lý, là một lựa chọn trọng đại, sẽ định hình con đường nội bộ của nước Mỹ cũng như vai trò của nước này trên trường quốc tế.
Tại thời điểm này, hai câu hỏi lớn xuất hiện: (1) Liệu nước Mỹ đã sẵn sàng cho một nữ tổng thống chưa? và (2) Điều gì khiến nhiều người Mỹ ủng hộ một nhân vật gây tranh cãi như Trump?
2. Nước Mỹ Đã Sẵn Sàng Cho Một Nữ Tổng Thống Chưa?
Việc bà Kamala Harris tranh cử tổng thống năm 2024 có thể là cơ hội như bà Hillary Clinton năm 2016 để một người phụ nữ nắm giữ vị trí cao nhất tại Hoa Kỳ, nhưng sự thất bại sát sao của bà một lần nữa cho thấy những định kiến xã hội vẫn tồn tại. Mặc dù thế giới đã có nhiều tiến bộ với việc nhiều quốc gia bầu chọn lãnh đạo nữ, Hoa Kỳ vẫn tỏ ra thận trọng. Những yếu tố như vai trò giới tính ăn sâu, tiền lệ lịch sử, và quan điểm của các thế hệ có thể góp phần vào sự do dự này. “Trần kính” (Glass ceiling) của nước Mỹ dường như vẫn chưa được phá bỏ, cho thấy rằng quan điểm công chúng về lãnh đạo nữ có lẽ vẫn đang thay đổi.
3. Sức Hấp Dẫn Của Trump Mặc Cho Những Tranh Cãi
Sức hấp dẫn của Trump vẫn tồn tại, bắt nguồn từ việc ông là một người ngoài cuộc và sẵn sàng thách thức giới tinh hoa chính trị. Đối với nhiều người Mỹ, sự trở lại của ông đại diện cho một sự phản kháng đối với tầng lớp chính trị bị cho là ngày càng xa rời người dân. Quan điểm của ông về chủ nghĩa dân tộc và an ninh quốc gia thu hút những người ưu tiên ổn định kinh tế, bản sắc văn hóa và chống lại sự xâm phạm quá mức của các ý tưởng tiến bộ. Chính sự thách thức các quy ước đã tạo nên sức hút cho Trump, khi ông đem lại một phong cách lãnh đạo thẳng thắn và mạnh mẽ.
4. Nước Mỹ Như Một Ngọn Hải Đăng Của Tự Do Và Dân Chủ
Hoa Kỳ từ lâu đã tự định vị mình là người bảo vệ các giá trị tự do và dân chủ, với cả các chính quyền Dân chủ và Cộng hòa đều muốn lan tỏa những giá trị này ra toàn cầu. Tuy nhiên, quan điểm “Nước Mỹ Trên Hết” của Trump trong quá khứ đã đặt ra câu hỏi liệu Hoa Kỳ có thể duy trì vai trò này không. Trong nhiệm kỳ thứ hai, việc cân bằng giữa tập trung vào các vấn đề nội bộ với kỳ vọng bảo vệ lý tưởng dân chủ toàn cầu sẽ là một thách thức lớn. Mâu thuẫn tiềm ẩn này có thể ảnh hưởng đến uy tín của Mỹ như một hình mẫu dân chủ, đặc biệt khi Trump tái định hình chính sách đối ngoại dựa trên các liên minh thực dụng thay vì cam kết ý thức hệ.
5. Cách Tiếp Cận Của Trump Với Những Thách Thức Quốc Tế Chủ Chốt
5.1. Nga và Trung Quốc: Các mối quan hệ trước đây của Trump với hai cường quốc này được đánh dấu bởi sự pha trộn giữa đối đầu và thực dụng. Nhiệm kỳ thứ hai có thể chứng kiến những nỗ lực kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc, đồng thời khám phá các quan hệ đối tác chiến thuật với Nga. Mức độ cam kết đối đầu trực tiếp của ông có thể sẽ phụ thuộc vào các lợi ích kinh tế và an ninh cụ thể của Hoa Kỳ.
5.2. Chiến Lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương: Chiến lược của Trump ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương có khả năng ưu tiên cạnh tranh kinh tế và hợp tác quân sự nhằm đối phó với tham vọng khu vực của Trung Quốc. Khả năng củng cố liên minh mà không cần Mỹ tham gia nhiều sẽ là yếu tố then chốt để duy trì khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở.
5.3. Liên Minh Châu Âu và NATO: Trump từ lâu đã chỉ trích NATO, đặc biệt là về vấn đề đóng góp tài chính. Cách tiếp cận trong nhiệm kỳ này có thể là tái định nghĩa trọng tâm của NATO để đối phó với các mối đe dọa cụ thể hơn là cam kết một tư thế phòng thủ rộng.
5.4. AUKUS và Liên Minh Với Nhật Bản, Hàn Quốc: Duy trì các liên minh mạnh mẽ trong AUKUS, với Nhật Bản và Hàn Quốc, có thể cho phép Hoa Kỳ chia sẻ gánh nặng an ninh khu vực, phù hợp với mong muốn của Trump là các đồng minh đảm nhận vai trò tích cực hơn.
5.5. Các Điểm Nóng Xung Đột Toàn Cầu:
5.5.1. Ukraine: Quan điểm của Trump về Ukraine có thể là xem xét lại mức độ hỗ trợ của Mỹ, nhấn mạnh vào đàm phán hòa bình hơn là tham gia quân sự.
5.5.2. Israel-Palestine và Trung Đông: Sự ủng hộ mạnh mẽ của Trump đối với Israel có thể sẽ tiếp tục, có khả năng làm phức tạp mối quan hệ với Palestine và các đồng minh Ả Rập. Ông có thể ưu tiên sự ổn định trong khu vực hơn là cải cách dân chủ.
5.5.3. Đài Loan và Biển Đông: Quan điểm của Trump đối với Trung Quốc có thể sẽ chuyển thành việc ủng hộ Đài Loan và an ninh khu vực ở Biển Đông, nhưng lập trường cụ thể của ông có thể sẽ cân bằng giữa răn đe quân sự và ngoại giao thực dụng.
6. Quan Hệ Tay Ba Hoa Kỳ – Việt Nam – Trung Quốc: Một Cán Cân Mong Manh
6.1. Quan Hệ Tay Ba và Sự Hỗ Trợ của Hoa Kỳ Đối Với Việt Nam
Vị trí chiến lược của Việt Nam khiến nước này trở thành đối tác quan trọng của Hoa Kỳ ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, đặc biệt khi Washington tìm kiếm các đồng minh để đối trọng với ảnh hưởng của Trung Quốc. Tuy nhiên, cách tiếp cận của Trump đối với Việt Nam có thể sẽ ưu tiên các lợi ích kinh tế và an ninh hơn là cải cách chính trị, với phong cách chính sách đối ngoại thiên về giao dịch của ông. Mặc dù chính quyền Việt Nam có tính chất độc tài, Trump có thể bỏ qua các vấn đề nhân quyền nếu điều đó giúp củng cố quan hệ với một đối trọng quan trọng của Trung Quốc trong khu vực.
6.2. Xem Xét Về Nhân Quyền
Trong quá khứ, Trump đã có cách tiếp cận thực dụng đối với vấn đề nhân quyền, thường ưu tiên các lợi ích kinh tế và an ninh hơn là nhất quán về ý thức hệ khi đối phó với các quốc gia độc tài. Những quốc gia như Nga, Trung Quốc, Triều Tiên và Iran đã chứng kiến áp lực khác nhau từ Hoa Kỳ dưới thời Trump, chủ yếu dựa trên lợi ích chiến lược thay vì tuân thủ nhất quán về nhân quyền. Một cách tiếp cận tương tự có thể sẽ được áp dụng đối với Việt Nam, nơi Trump có thể hạ thấp các lời kêu gọi dân chủ hóa để duy trì hợp tác song phương về thương mại, an ninh và ổn định khu vực.
Triển vọng về một “Việt Nam tự do và dân chủ” có lẽ sẽ không phải là ưu tiên cao trong chính sách đối ngoại của Trump. Trong khi các chính quyền Mỹ trước đây đôi khi ủng hộ các cải cách chính trị và nhân quyền ở các chế độ độc tài, chính sách của Trump có xu hướng tập trung vào các liên minh thiết thực hơn là thúc đẩy dân chủ. Cách tiếp cận thực dụng này có thể khiến những người ủng hộ dân chủ hóa tại Việt Nam thất vọng, khi Trump có thể chọn ổn định và hợp tác thay vì thúc đẩy thay đổi chính trị sâu rộng.
7. Thay Lời Kết: Con Đường Phía Trước Của Nước Mỹ
Sự trở lại của Trump nhấn mạnh những chia rẽ dai dẳng trong nội bộ nước Mỹ và những thách thức mà lãnh đạo Hoa Kỳ đang đối mặt trên trường quốc tế.
Mặc dù Mỹ vẫn duy trì tiềm năng làm hình mẫu cho dân chủ, cách tiếp cận của Trump có thể sẽ đẩy nước Mỹ đến chỗ ưu tiên an ninh và lợi ích kinh tế hơn là các cam kết ý thức hệ.
Trong tương lai, Hoa Kỳ phải lựa chọn: tham gia toàn diện với các đối tác toàn cầu để ủng hộ các giá trị dân chủ chung hoặc theo đuổi một lập trường thực dụng có chọn lọc, nhấn mạnh các liên minh chiến lược hơn là lãnh đạo có nguyên tắc.
Cả thế giới sẽ theo dõi sát sao khi Trump tái định hình vai trò toàn cầu của Mỹ – và bốn năm tới của nước Mỹ sẽ tiết lộ liệu Hoa Kỳ có tiếp tục dẫn dắt như một ngọn hải đăng của dân chủ hay ngày càng hướng nội để theo đuổi các lợi ích quốc gia.
>>> Hà Nội vào thu đối với vợ chồng Nguyễn Xuân Phúc
>> Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang đi thăm và làm việc tại Đức nhằm đưa bà Nhàn trở về nước
>>Tân Đại tướng Lương Tam Quang sắp tổ chức đại tiệc “vinh quy bái tổ”
>>“Thái tử Bộ Công an” Đại tá Nguyễn Minh Phương là ai?
>> Chuyện kỳ lạ: Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Lâm được quy hoạch vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng
>> Bộ trưởng Lương Tam Quang gặp rắc rối tại sân bay trong chuyến thăm Nga vừa qua
