Sau Hội nghị Trung ương 14, Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp tục củng cố quyền lực theo không còn là theo đuổi nắm quyền lực tuyệt đối, mà bằng cách thức chuyển từ mô hình quyền lực tập trung sang mô hình phối hợp để cùng kiểm soát.
Đây là sự thay đổi mang tính chiến lược hết sức cần thiết để giúp phe Công an tiếp tục duy trì vị thế trung tâm trong cấu trúc quyền lực, đồng thời đảm bảo ổn định chính trị nội bộ trước thềm Đại hội 14.
Việc ông Nguyễn Đức Trung, quê ở Thanh Hóa, được cho là thân cận với Thủ tướng Phạm Minh Chính được điều về làm Chủ tịch Hà Nội gần đây đã cho thấy điều đó.
Theo giới phân tích, đây là một sự “mở cửa có kiểm soát”, đã thể hiện cho thấy ông Tô Lâm sẵn sàng chia sẻ ảnh hưởng về quyền lực với các nhóm quyền lực khác nhằm duy trì sự cân bằng nội bộ.
Sự chia sẻ ấy không phải dấu hiệu của sự yếu thế của phe Công an, mà là nghệ thuật “chia quyền để giữ quyền”, đã được các chuyên gia chính trị quốc tế xem là xu hướng mới trong cách vận hành của ban lãnh đạo Việt Nam.
Tương tự, việc ông Nguyễn Khắc Thận người Hưng Yên được điều sang làm Bí thư Nghệ An, là một bước đi mang tính chiến lược. Khi Nghệ An vốn được xem là “thành trì” chính trị của ông Nguyễn Phú Trọng.
Việc một nhân vật xuất thân từ địa bàn của “Bộ Hưng Yên” được ông Tô Lâm được đưa vào phe Nghệ tĩnh, sẽ giúp cho phe Công an từng bước mở rộng ảnh hưởng. Đồng thời, cũng cho thấy sự củng cố mô hình quyền lực bằng mạng lưới luân chuyển cán bộ khéo léo.
Trong khi đó, việc ông Trần Sỹ Thanh, người có liên hệ với gia tộc ông Nguyễn Sinh Hùng, bất ngờ được bổ nhiệm làm Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương là một động thái hết sức đáng chú ý.
Động thái này là sự thỏa hiệp giữa phe Công an và nhóm chính trị Nghệ An – vốn là hai khối quyền lực từng đối đầu trong giai đoạn của cố Tổng Bí thư Trọng.
Thay vì đẩy mạnh sự đối đầu, Tổng Bí thư Tô Lâm dường như chọn cách dung hòa, đưa những nhân sự có gốc miền Trung vào các vị trí kiểm soát trọng yếu, để làm mềm hóa sự phân tuyến quyền lực trong Đảng.
Điều này thể hiện rõ triết lý chính trị mới mà ông Tô Lâm đang áp dụng, đó là: duy trì kiểm soát bằng hợp tác, không bằng áp chế. Hay nói một cách khác là: chia quyền để giữ quyền của phe Công An và Tổng Bí thư Tô Lâm.
Nhìn ở tầm vĩ mô, chiến lược mới này của ông Tô Lâm có thể được xem là một hình thái chuyển hóa cần thiết sau sự thất bại tại Hội nghị Trung ương 14.
Sau một thời gian dài tìm cách nắm quyền lực tuyệt đối nhưng bất thành, ông Tô Lâm dường như nhận ra rằng việc nắm quyền lực tập trung dễ gây phản ứng và tạo ra những va chạm nội bộ khó hàn gắn.
Theo giới chuyên gia chính trị, việc ông Tô Lâm chuyển sang mô hình phối hợp kiểm soát và chia sẻ lợi ích các nhóm quyền lực, nhưng đều nằm trong tầm giám sát của người đứng đầu của Đảng CSVN.
Đồng thời, sẽ nhanh chóng làm hạ nhiệt và vừa giúp làm dịu xung đột, để giữ vững được trật tự chính trị trong hệ thống. Đây là mô hình quyền lực mềm, nhưng có sức bền trong bối cảnh Việt Nam cần ổn định để đối phó với áp lực quốc tế và kinh tế trong nước.
Thay vì tiếp tục duy trì quyền lực bằng phương pháp áp đặt bằng các công cụ “cưỡng chế”, ông Tô Lâm đã chuyển sang việc cài cắm nhân sự trong các cơ quan Đảng, chính quyền và địa phương. Tuy vậy, mô hình cũng không tránh khỏi rủi ro, nếu các nhóm lợi ích không thực sự cùng hướng tới mục tiêu chung.
Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, trước Hội nghị Trung ương 15 sự ổn định dù là tương đối, song vẫn được ông Tô Lâm xem là ưu tiên hàng đầu, nhằm đảm bảo rằng hệ thống không rơi vào chia rẽ khi Đại hội 14 cận kề.
Trà My – Thoibao.de
